Santurtziko Oriol - Urquijo Jauregia

XX. mendearen hasieran, Santurtziko kostaldeko aurrealdeak erabateko eraldaketa izan zuen, Bilboko itsasadarreko nabigazioa hobetzeko egiten ari ziren obren ondorioz. Itsasertza, ordura arte San Jurgiren elizaraino iristen zena, urruntzen hasi zen burdinazko kaia eraiki eta padurak lehortu zirela eta. Era berean, Santurtzi eta Portugalete arteko hondartza-eremua eraldatzen ari zen eta modan jartzen hasi zen itsasoko bainuak hartzeko.

Hauxe izan zen Lucas Urquijo Urrutiak itsasadarraren ertzean, hondartzaren gainean hain zuzen ere, Campo Grande izeneko eremuan jauregi bat eraikitzeko aukeratu zuen gunea. Lucas Urkixoren alaba, Katalina, geroago ezkondu zen Jose Luis Oriolekin, eta, horregatik, jauregi hori Oriol izenarekin ezagutu da, Urkixo izenarekin baino gehiago.

Aiarako haranetik zetorren Urkixo familiak XIX. mendearen bigarren erdian agertutako aukera ekonomikoak aprobetxatzen jakin zuen, trenbide-, metalurgia- eta elektrizitate-enpresetan inbertituz. Bere negozioen eta bere jarduera politikoaren arrakastaren ondorioz, Estanislao de Urquijo Urquijoko markesa izendatu zuten 1879an.

Lucas Urquijok Bilbo bezalako hiri batean modan zeuden arkitektoetako bat aukeratu zuen jauregitxoa eraikitzeko. Severino de Achúcarro zen, hiriko Zabalgune Berriaren Proiektuaren egileetariko bat eta Zabalgune hori betetzen ari ziren eraikin askoren arduraduna. Arkitekturan eklektizismoa nagusi zen garai batean, Achucarrok, Europan zehar zihoazen joeretako asko erabili eta fusionatu zituen: bere obran, vienar, frantziar edo ingelesen ukituak daude. Partikularrentzako etxe ugari eraikitzeaz gain, Bilboko Bankuaren eraikina handitu, Santiago Basilikaren dorrea egin, Bilbotik Santanderrerako trenbidearen geltokiaz arduratu edo El Sitio sozietatearen egoitza eraiki zuen; lan horiengatik gogoratzen dugu gehienbat.

Lucas Urkixorentzat hiru solairuko jauregitxo bat proiektatu zuen: zerbitzuaren espazioak zituen sotoa, erabilera komuneko eta izaera erdipublikoko gelak zituen solairu noblea eta eraikinaren erdigunea hartzen zuen eskailera handi baten bidez iristen zen gela-solairua. Kanpoaldeak oso ukitu frantsesa du: oso espazio konpartimentatuak, harriz estalitako fatxadak, teilatuen inguruan leiho zirkularrak eta abar.

Denboraren poderioz, eraikina hutsik geratu zen eta hondatu egin zen. Azkenik, 2003an birgaitu eta hotel bihurtu zuten.