Bilboko Sehaska-Gelak

XIX. mendearen azken laurdenean Bilbo goitik behera eraldatzen ari zen. Karlistada amaitu ondoren, hiritik hurbil zeuden meatzeen ustiapenak eta hazten ari zen industriak lan bila zetozen etorkin asko erakarri zituzten. Sarritan familia osoak etortzen ziren, eta gainerako etorkinetako asko gazteak ziren eta luze gabe guraso bihurtzen ziren. Familiak iraungo bazuen, emakumeek gizonek beste ordu eman behar izaten zituzten lanean, eta horrez gainera familia osoa artatu behar izaten zuten, umeak batik bat, eta horrek arazo larria zekarren: lanean ari ziren bitartean inoren kargura utzi behar izaten zituzten umeak.

1881. urtean Fernando L. de Ybarra zinegotzia buru zuen batzorde batek udal ongintza eraberritzeko proiektua idatzi zuen. Batzordeko kidei oso deigarria begitandu zitzaien nola gelditzen ziren umeak abandonaturik amak lanera joaten zirenean, eta harrituta gelditu ziren auzo aberatsetan bizi zirenen heriotza-tasaren eta auzo txiroenetan bizi zirenen heriotza-tasaren arteko alde handiaren aurrean. Horregatik, batzordearen proposamenean garrantzi handia eman zitzaion hiru urtetik beherako umeentzako sehaska-areto bat sortzeari: emakumeak lanean ari ziren bitartean umeak areto horretan egongo ziren eta gero, lanaldia amaitutakoan, atzera jasoko zituzten. Aretoaren ideiaren oinarrian Frantzian hogeita bost urte lehenago hasi ziren proiektu batzuk zeuden. Aretoaren helburua, emakumeek lasai lan egin ahal izateaz gainera, umeak ondo elikatuta, garbi eta osasuntsu egotea zen.

Udalak gogo onez hartu zuen ideia, eta luze gabe bi sehaska-areto ipini zituen abian, bata Erribera kalean eta bestea Bilbo Zaharreko etxe batean, San Antongo zubitik gertu (Joaquín Rucoba arkitektoak xede berrirako birmoldatu zuen). Etxe hori 1884ko urtarrilaren 7an inauguratu zen eta, Karitateko Ahizpen administraziopean, harrera oso ona izan zuen familien artean. Izan ere, Bilboko beharginen auzoaren erdi-erdian zegoen.

Gaur egun ezagutzen dugun sehaska-aretoaren eraikina 1884an abian jarri zutena egon zen leku berean dago. Oin berriarekin eraiki zen 1914an, Ricardo Bastidak sinatutako proiektu baten arabera. Eraikinean hainbat atal zeuden: umeen eskola, sehasken aretoa eta umeen arretan aritzen ziren seroren etxebizitza. Kanpoaldea modernista da, azulejuz eta adreiluz atondua.

Udalak sehaska-aretoen antolamenduaren ardura eduki zuen 1929ra arte; ondoren Caja de Ahorros Municipal de Bilbao entitateak hartu zuen ardura hori. Bien artean ehun eta berrogei urtean etengabe eduki dituzte zabalik aretoak.