
BIRGAITZE ZENTROA
Zentroen zeregin nagusia fauna basatitik datozen animaliak berreskuratu, tratatu, sendatu eta birgaitzea da.
Sendatutakoan askatzen dira, ahal izanez gero, aurkitu ziren toki berean.
EREMU PROFESIONALA
Fauna basatia berreskuratzeko erreferentziazko gida
(ENGLISH VERSION AVAILABLE)
Hasiera
ZER DA BIRGAITZE ZENTROA?
Faunaren birgaitze-zentroa animalia basati zaurituak, gaixotuak eta umezurtzak jasotzen diren tokia da. Zaintzea eta, ondoren, ingurune naturalean askatzea du helburu.
Animaliak egoera horietan naturan ezingo lukete bizirik iraun eta, ziurrenik, erreskatatuak ez balira, hilko lirateke.
B.F.B.B.Z.
Bizkaiko fauna basatiaren birgaitze-zentroa Gorlizko kostaldeko udalerrian foru-abeletxearen instalazioetan hasi zen funtzionatzen 1999ko uztailean.
Helburua ez da bakarrik beharrezko eske teknikoak eta ospitalekoak estaltzea. Asmo handiagoko proiektuak abian jartzen ari dira Bizkaiko fauna basatiaren kontserbazio-estrategia orokorraren barruan.
JARDUEREI BURUZKO PROGRAMA
Bizkaiko fauna basatiaren birgaitze-zentroan, animalia zauritu, gaixo eta umezurtzak berreskuratzeaz gain, osasun-zaintzaren programa (fauna basatiaren epidemiologi kontrola, osasun-zaintzarako plan nazionalaren barruan) eta espezie mehatxatuen kontserbazioari buruzkoa burutzen ditugu.
Iritsitako indibiduoen lagin biologikoak hartzen ditugu agiritegi genetikoak egiteko, batez ere, animaliak espezie mehatxatuen Euskadiko katalogoan sartuak badaude. Modu horretan, Bizkaiko Lurralde Historikoan fauna basatia kontserbatzeko programak gauza daitezke.
Era berean, bertan dauden faunaren indibiduo bizi eta hilak aztertzeari esker, gaixotasun infekziosoak, zoonotikoak kontrolatzea posible da. Are gehiago, ingurune naturalean erabiltzen diren pozoiak kontrola daitezke.
ZENTROAREN HELBURUAK ETA FUNTZIOAK
Helburu nagusiak ondorengoak dira:
- Espezie mehatxatuak kontserbatu eta berreskuratzea.
- Animaliek naturan bizirik irauteko gaitasun guztiak berreskura ditzaten lortzea.
- Errotik atera behar diren gaixotasunak kontrolatzea.
- Xahutze-kanpainaren xede diren gaixotasunak mantentzearekiko gordailu basatien eragina ezagutzea.
- Fauna basatian gaixotasunak nagusitzeko aldaketen aurrean kontrol-sistema zehaztea.
- Animalia-osasunaren arloan erakunde aginpidedunen errekerimenduei arreta eskaintzea.
Zentroaren eginkizunak:
Hurrengoen harrera-puntua gara:
- Harrapatutako fauna basatia (bizia edo hila)
- Debekualdian ehiza-fauna (kontrolatzeko laginak)
- Espezie mehatxatuak
Honakoak burutzen dira:
- Zaintza aktiboa (arrazoi desberdinengatik instalazioetara bizirik iristen diren animaliena)
- Zaintza pasiboa (hilzorian edo hilak iristen direnena; nekropsiak egin eta laginak hartzen dira).
Biak elkarturik fauna basatiaren gaixotasunak gehiago ezagutzen ditugu.
ZENTROAN SARTZEKO OHIKO ARRAZOIA
B.F.B.B.Z.N SARTZEKO OHIKO ARRAZOIEN ZERRENDA
- Beste animalia batzuen erasoa
- Etxeko animalien eta harrapakari naturalen erasoak
- Kolpatzea
- Bide-istripuak
- Traumatismoa
- Kolpeek eta bestelako kanpoko gorabeherek eragindako lesio edo kalteak
- Gaixotasuna
- Birus, bakterio eta onddoek eragindako arazoak
- Harrapatzea
- Arrazoi askorengatik: markatzea, monitorez jarraitzea, etab.
- Petrolioa hartzea
- Hidrokarburoen ondoriozko intoxikazioa
- Ekaitza
- Eguraldi txarra: ekaitzak, lehorte iraunkorrak, uholdeak, etab.
- Ahulezia
- Ekaitza, gaixotasun eta abarrengatik
- Epidemiologi kontrola
- Osasuna eta gaixotasunak kontrolatzea
- Gatibualdia
- Gatibutasunean jaiotako animaliak
- Kumeak
- Habiatik erortzea, umezurtzak
- Amuak
- Arrantza-istripuak
- Tiroa
- Ehiza-istripua
- Intoxicación/Envenenamiento
- -
- Elektrokuzioa
- Erredurak edo shock elektrikoak
- Hesiak
- Hesi antropogenikoak
- Konfiskatzea
- Legez kanpo izatea, bandalismoa
- Tranpak
- Ekintza bandalikoak
INSTALAZIOAK
OSPITALERATZE-ZONA ETA EREMU KLINIKOA
- Harrera-gela
- Ebakuntza-gela
- X izpiak
- Erizaintza
- ZIU. Egoera txarrean dauden animalientzat eta ebakuntza izan dutenentzat.
- Nekropsia-gela
- Laborategi klinikoa
- Elikagai biziekin (zizare, matxinsalto) hazteko zona
- Animaliategia
- Seroteka eta agiritegi genetikoa
ANIMALIAK OSTATATZEKO ZONAK
Barneko instalazioak
Animaliak berreskuratzeko:
- Itsas hegaztiak
- Gainerako hegaztiak
- Ugaztun txikiak: lepahoriak, erbinudeak, katajinetak, urtxintxak…
- Ugaztun handiagoak: azkonarrak, azeriak…
- Itsas animaliak: itsas txakurrak
- Ungulatuak
- Narrasti eta anfibioetarako terrariumak
- Gatibualdian hazteko programetarako boxak. Orain “Hontz zuriaren birpopulazio-proiektua” Gabontza proiektua dugu. Gatibualdian hontz zuriaren (Tyto alba) indibiduoak hazten ari dira gure lurraldea berriz populatzeko.
Kanpoko instalazioak
Kanpoko instalazio guztiek estalkia dute animalia seguruagoa sentitzeko eta, gainera, eguraldi txarrez babesteko.
Instalazio bereziak
- Itsastarren eremua. Barruan urmael txikia du.
- Gainerako hegaztiak. Hegaztiak hegan aritzeko eta muskuluak garatzeko guneak, tamaina desberdinekoak.
- Ugaztun txikiak (azkonarra, azeria…). Bi instalazio bikoitz ditugu. Instalazio bakoitza bitan bereizia dago eta, horretarako, ate/gillotina txikiaz baliatzen da. Animalia itxita egongo da instalazioa garbitzen den bitartean. Halaber, animaliari anestesia jartzeko erabiliko da.
- Kanpoko igerilekua. Ezinbestekoa da hegazti urtarrentzat: ubarroia, martina, pottorroa, gabaia, zanga. Hegazti hauek kanpoko barrutira irteten direnean, lumen flotagarritasun- eta iragazkortasun-probak egin behar dira ingurune naturalean utzi baino lehen.
- Ungulatuak.
- Hegazti nekrofagoak: sai arrea, sai beltza, sai zuria… Instalazio luzeagoak eta altuagoak, halako hegazti-motak duen gorputzaren tamaina kontuan hartuta.
- Igerileku txikiak apoarmatuentzat.
- Muskuluak garatzeko hegaldi-eremuak. Albaitaritza-tratamendu egokia jaso ondoren eta instalazio txikietan sartuak egon ostean, tamaina ertaineko instalazioetan hegan jarduteko gaitasuna berreskuratu behar dute.
- Ehizan aritzeko hegaldi-eremuak. Ezinbestekoak dira bai eguneko, bai gaueko harraparientzat. Galdutako muskuluak eta hegan egiteko gaitasuna berreskuratu dituztenean, ingurunean berriz sartzeko prestatu behar zaie. Zentroan egon diren bitartean harrapakin hilez elikatu dira. Orain beren ehiza-sena bereganatu behar dute eta, horregatik, instalazio hauek behar dira. Aurrekoak baino tamaina handiagokoak direnez, harrapakin biziak ematen zaizkie eta egunero kontsumitzen dituztenak eta beren egagropilak kontrolatzen dira. Behar bezala ehizan ari ez direnera arte ezin daitezke aska, bizirik irautea ez baitago bermatua.
- Foru basozainek, Ertzaintzak eta Udaltzaingoak konfiskatutako animalien eta espezie exotiko inbaditzaileen berrogeialdi-eremua.
- Birgaitzeko eremu bereziak. Balio biologiko altua duten espezietarako (basakatuak…) prestatutako instalazioak.
FAUNA BASATIAN OSASUN-ZAINTZARI BURUZKO PLAN NAZIONALA
Fauna basatiaren gaixotasunek garrantzia dute arrazoi desberdinengatik:
- Zoonosia (pertsonei transmiti diezazkieten gaixotasunak) izateagatik.
- Abeltzaintza-osasunari eragiteagatik.
- Ehiza-ekoizpena arriskuan jartzeagatik.
- Fauna basatia kontserbatzean dituzten ondoreengatik.
Beraz, gure zentroa oso garrantzitsua da, animalia basatiak hartu eta informazioa sortzeko.
B.Z.N EGUNEROKOA
Animaliaren harrera:
Sarrera-erregistroa (jarraibide sistematizatua) eta banakako fitxa irekitzea
Sartzen den animalia bakoitzari (hila edo bizia) fitxa irekiko zaio. Bertan sarreratik animaliaren prozesu guztia idatziko da.
Animalia bizien kasuan, fitxa egonaldi osoan mantenduko da. Egunero oharrak idatziko dira: emandako sendagaiak, fluidoterapia, probak, x izpiak, elikadura eta egagropilak. Ingurune naturalean askatuz gero, eraztun edo mikrotxipen kopurua, askatze-tokia eta GPS koordenatuak.
BALIABIDE BIOLOGIKO ETA GENETIKOEN BANKUA
Bioaniztasuna modu kezkagarrian galtzen ari da, beraz, bitarteko biologiko eta genetikoen bankuak oinarrizko tresna bihurtu dira hurrengoetarako:
- Espezie mehatxatuen euskal katalogoko, beste katalogo, inbentario, errolda eta espezieen zaintza-programa batzuetako espezie mehatxatuen aniztasun genetikoa mantentzeko.
- Isolatuak dauden populazioen arteko harreman genetikoak aztertzeko, ekosistemen osotasunerako funtsezkoak baitira: ehiza-interesak, odolkidetasuna, etab.
- Espezie ugarientzat ere garrantzitsua da jarduera biologikoa ezagutzea.
- Gaixotasunak aztertzeko (bereziki, zoonosiaren kasuetan).
ZER ANIMALIA JASOTZEN (HARTZEN) DITUGU?
Esklusiboki fauna basatia.
EZ espezie exotikoak, ezta etxekoak ere.
KONTAKTUA
- Helbidea: Kukullu bidea, z/g 48630 GORLIZ
- Telefonoa: 946774852 (profesionalei, erakunde ofizialalei eta hezkuntza alorrekoei arreta)
- Bilketarako telefonoa: 944 465 297
- Ordutegia: Al.-Ol.: 09:00etatik 18:30era
Larunbat, igande eta jaiegunetan: 09:00etatik 13:00etara eta 16:00etatik 18:30eraAurkitutako espezie batekin hurrengo egunera arte zer egin jakiteko, sartu esteka honetan.
- Google Maps
PROIEKTUAK ETA KOLABORAZIOAK
-
AMBAR (ITSAS FAUNA AZTERTU ETA KONTSERBATZEKO ELKARTEA)
Pinipedio biziak tokiz aldatu eta hartzea.
-
ÁQUILA FUNDAZIOA
Ingurumen-heziketa eta ikerketa programei begira, naturarako arrano txikiaren (Hieraaetus pennatus) indibiduo berreskuraezinak lagatzea.
-
ARANZADI ZIENTZIA ELKARTEA
ERAZTUNKETA BULEGOA
ORNITOLOGIA SAILA:
"Kaio hankahoriaren (Larus michahellis) ekologia trofikoa"
-
AZTI-TECNALIA
“Bizkaiko Golkoan itsas harrapakariengan mikroplastikoen eragina eta kuantifikazioa” proiektua.
"Zer presio jasan behar dituzte itsas hegaztiek Kantauriko itsasoan?" Birgaitze-zentroen ondoriozko datuak erabiltzea.
Extreme weather events and seabird mortality: the influence of recurrent winter storms
-
BASONDO (URDAIBAIKO FAUNAREN ATERPEA)
Fauna basatiaren espezie berreskuraezinak.
-
BERRESKURATZE-ZENTROAK
Lankidetza eta informazio-trukaketa
-
DOÑANAKO ESTAZIO BIOLOGIKOA
Belatz handien (Falco peregrinus brookei) aldaera morfologikoak (biometrikoak eta lumei buruzkoak)
-
DONOSTIAKO AQUARIUM
Egiazko karetaren (Caretta caretta) indibiduoak lagatzea, hegala anputatua badute
-
ICARUS (INGURUMEN-AZTERKETAK)
Hegazti harrapariak ikertzeko programak.
-
KARPIN AVENTURA
Fauna basatiaren espezie berreskuraezinak.
-
NEIKER-TECNALIA
Fauna basatiaren osasun-zaintzari buruzko plan nazionala
-
SOS APOARMATUAK PROIEKTUA
Apoarmatu istilzalearen (Emys orbicularis) eta apoarmatu korrontezalearen (Mauremys leprosa) indibiduoak identifikatzea eta jarraitzea.
-
UNIBERTSITATEAK
ZARAGOZAKO ALBAITARITZA FAKULTATEA: IKASLEAK PRAKTIKETAN.
UPV/EHU-KO BIOLOGIA FAKULTATEA
PRAKTIKAK
Bakarrik unibertsitatearen eta Bizkaiko Foru Aldundiaren arteko hitzarmenaren bidez.
-
UPV/EHU-KO ZOOLOGIA ETA ANIMALIEN BIOLOGIA ZELULARRAREN SAILA
Gorpuen hondakinei lotutako faunaren irakaskuntza- eta ikerketa-lanak.
Infografia
-
-
-
-
Zer animali mota da?
-
Animalia honelakoa da:
Sakatu kasu bakoitzean nola jardun ikusteko.
Nola jakin dezakegu animalia basatia dela?
Animalia basatiak etxekotu ez diren horiek dira, aske bizi dira eta beren habitat propioan garatzeko eta bizirauteko, janaria lortzeko, ugaltzeko eta defendatzeko gai dira.
Sentitzen dugu, baina Fauna Basatia Berreskuratzeko Zentroan ezin zaitugu lagundu basatiak ez diren animaliekin.
-
Animalia basatia da!
-
Kumea edo animalia heldua da?
-
Animalia basatia da…
-
Animalia basati kumea da!
Animalia basati heldua!
-
Zein egoeratan aurkitzen da?
Zein egoeratan aurkitzen da?
-
Animalia basati kumea da...
Animalia basati heldua da...
-
Galduta dagoen animalia basati kume bat aurkitzen baduzu…
- 1
Errepide baten ondoan, inguruetan pertsonen, txakurren edo katuen zirkulazioa dagoen tokian edo arrisku egoeran badago bakarrik jaso.
- 2
Hegazti kumea
Bere habia bilatu behar da. Baliteke oso urrun ez egotea. Ez bada habia aurkitzen, leku garai baina seguru batean uztea gomendatzen dugu, gurasoek erraz bilatu ahal izango duten lekuan.
- 3
Orkatz kumea
Seguruenik lurrean etzanda eta kamuflatzen saiatzen egongo dela.
Ama, ikusten ez dugun arren, kumeak zaintzen eta kontrolatzen egongo da.
Ez ukitu, bestela, gizakiaren usaina hartuko du eta bere amak baztertu egingo du.
- 4
Beste kume batzuk
Arrisku egoeran ez badaude, onena dauden lekuan uztea izango da.
Jarraibide hauek ez betetzea, fede ona izan arren, kaltegarria izan daiteke zaurituta dagoen animaliarentzat.
Galduta dagoen animalia basati kume bat aurkitzen baduzu...
- 1
Jakinarazi lehenbailehen Bizkaiko Foru Aldundiko bilketa zerbitzuari:
944 465 297
Ahalik eta datu gehien bildu: tokia, harrapatzearen susmoa, kolpea eta abar.
Animalia aurkitzen denetik Fauna Basatia Berreskuratzeko Zentroan (CRFS) sartzen denera arte geroz eta denbora gutxiago pasatu, berreskuratzeko aukera gehiago izango ditu. Ez eduki animalia basatiak etxean, ez dira etxe-animaliak..
- 2
Fauna Basatiko edozein animalia gidatzea arriskutsua izan daiteke.Erabili eskuetarako eta begietarako babesak balizko hozkadak, atzamarkadak edo mokokadak saihesteko.
- 3
Hegaztiak garraiatzerakoan,aireztapen zuloak dituen kartoizko kaxakerabili (zarata isolatzen du eta tenperatura mantentzen du). Ugaztunak garraiatzeko, berriz, txakurrentzako kaxak erabili.
Udan kotxez garraiatzeko: kaxa ondo itxita. Ez aparkatu eguzkitan eta ez sartu animalia maletategian.
- 4
Ahal bada, toki lasai eta ilun, batean jarri, Aldundiaren Zerbitzua iritsi arte behar bezala lekualdatzeko. Lasaitasuna da garrantzitsuena; beraz, animalia ez da beharrezkoa ez den estres egoera jarri behar.
- 5
Ez eman janari, edari edo inolako medikamenturik. Ez zaie bendajerik jarri behar, horiek egiten esperientziarik izan ezean.
Jarraibide hauek ez betetzea, fede ona izan arren, kaltegarria izan daiteke zaurituta dagoen animaliarentzat.
Hilda dagoen animalia basati kume bat aurkitzen baduzu...
Honako egoera hauetan badago:
Zutoin edo linea elektriko baten ondoan.
Espezie bereko zein bestelako espezietako animalia gehiago daude hilda.
Odoljarioak edo gorakoak badituzte gorputzeko zuloetan.
EZ UKITU
ABISUA EMAN 944 465 297 telefono zenbakira
Jarraibide hauek ez betetzea, fede ona izan arren, kaltegarria izan daiteke zaurituta dagoen animaliarentzat.
Hilda dagoen animalia basati bat aurkitzen baduzu…
- 1
Jakinarazi lehenbailehen Bizkaiko Foru Aldundiko bilketa zerbitzuari:
944 465 297
Ahalik eta datu gehien bildu: tokia, harrapatzearen susmoa, kolpea eta abar.
Animalia aurkitzen denetik Fauna Basatia Berreskuratzeko Zentroan (CRFS) sartzen denera arte geroz eta denbora gutxiago pasatu, berreskuratzeko aukera gehiago izango ditu.Ez eduki animalia basatiak etxean, ez dira etxe-animaliak..
- 2
Fauna Basatiko edozein animalia gidatzea arriskutsua izan daiteke.Erabili eskuetarako eta begietarako babesak balizko hozkadak, atzamarkadak edo mokokadak saihesteko.
- 3
Hegaztiak garraiatzerakoan, aireztapen zuloak dituen kartoizko kaxak erabili (zarata isolatzen du eta tenperatura mantentzen du). Ugaztunak garraiatzeko, berriz, txakurrentzako kaxak erabili.
Udan kotxez garraiatzeko: kaxa ondo itxita. Ez aparkatu eguzkitan eta ez sartu animalia maletategian.
- 4
Ahal bada, toki lasai eta ilun, batean jarri, Aldundiaren Zerbitzua iritsi arte behar bezala lekualdatzeko. Lasaitasuna da garrantzitsuena; beraz, animalia ez da beharrezkoa ez den estres egoera jarri behar.
- 5
Ez eman janari, edari edo inolako medikamenturik. Ez zaie bendajerik jarri behar, horiek egiten esperientziarik izan ezean.
Jarraibide hauek ez betetzea, fede ona izan arren, kaltegarria izan daiteke zaurituta dagoen animaliarentzat.
Hilda dagoen animalia basati heldu bat aurkitzen baduzu…
Honako egoera hauetan badago:
Zutoin edo linea elektriko baten ondoan.
Espezie bereko zein bestelako espezietako animalia gehiago daude hilda.
Odoljarioak edo gorakoak badituzte gorputzeko zuloetan.
EZ UKITU
ABISUA EMAN 944 465 297 telefono zenbakira
Jarraibide hauek ez betetzea, fede ona izan arren, kaltegarria izan daiteke zaurituta dagoen animaliarentzat.
- 1
Irudiak egilearen eskubideengatik babestuak egon daitezke