Muñatones gaztelua eraikuntza prozesu luze baten emaitza da. XIV. eta XV. mendeetan zehar eraiki zen, garai hartan Euskal Herria astindu zuten bando-gerren testuinguruan. Bizkaiko ondare arkitektonikoaren elementurik bikainenetako bat da. Horregatik, monumentu multzo izendatu zuten, eta gorde diren hondarren balio historikoa eta kalitate handia aitortu ziren.

Gaztelu izena merezi duen Bizkaiko dorre bakarra da, gazteluen berezko kanpo-harresi sistema daukalako. Gainera, gure historiako pertsonaia berezienetako bati lotuta dago: Lope García de Salazar, arma eta letra gizona. Berari zor dizkiogu Bienandanzas e Fortunas ezagunak.

El Pobal burdinolak bandoen gotorlekuarekin harreman estua du. Ochoa de Salazarrek, Lope García kronikariaren bilobak, burdinola XVI. mendearen hasieran eraiki zuen eta bere ondorengoek 200 urte inguru mantendu zuten burdinazko negozioaren jabetza.

Bi monumentuetara, gaztelu eta burdinolara, bisita batera eginez gero, Bizkaiko iraganari dagokionez, alderdi desberdinak daude, baina, aldi berean, osagarriak dira. Bi agertokiek oroipen ahalmen handia dute eta horiei esker landa nobleziaren bizimoduak eta agintea izateko aberastasun iturriak ezagutuko ditugu.